W tytule nieco pomieszaliśmy kolejność zamieszczonych doniesień prasowych, gdyż wyszliśmy z założenia, że tak właśnie zrobiliby uliczni gazeciarze, informujący przechodniów krzykiem, o tym, co ich zdaniem najistotniejsze. Zawartość opracowania omówimy jednak standardowo, trzymając się chronologii. Pierwszy materiał ma wręcz sensacyjny charakter, gdyż okazuje się, że pierwszymi – zapewne nieświadomymi – autorami koncepcji bezstresowego wychowania milusińskich…
Kategoria: Artykuły
Artykuły
LATA 1846-1856 NAD BUGIEM – GŁÓD, CHOROBY, ZARAZY
Podczas lektury monografii opowiadającej o mieszkańcach podbrokowskich wiosek Kaczkowa Starego i Nowego, natknąłem się na ponurą statystykę dotyczącą liczby urodzeń i zgonów w parafii Brok w latach 1853-1856. Przez cały ten okres schodziło z tego świata więcej parafian, niż nań przychodziło, a najtragiczniejszy był rok 1855, gdy ta ponura różnica wyniosła 266 osób. Zdarzało się,…
O pogrążonych w nałogu malusich Kurpiach, o latarniach magicznych w Czyżewie, o zniechęceniu w Małkini
Pan Dominik Staszewski bierze dzisiaj pod lupę najmniejszych Kurpiów. Podobnie jak w przypadku tych większych obraz jest zatrważający. Już najmłodsi palą tytuń na potęgę i aby zdobyć pieniądze na nałóg, to z chałupy jakąś drobnostkę na sprzedaż wyniosą, to coś z furmanki stojącej pod kościołem zwędzą. I co z takiego ancymonka wyrośnie – koniokrad? Oto,…
ŻYCIE CODZIENNE MIESZKAŃCÓW WSI NA WSCHODNICH KRAŃCACH PUSZCZY BIAŁEJ PRZED WOJNĄ 1939 ROKU (NA PRZYKŁADZIE WSI KACZKOWO STARE)
W 1973 roku, a więc pół wieku temu, ukazała się książka Marii Żywirskiej (1904-1980) Puszcza Biała : jej dzieje i kultura, w której autorka, urodzona w Brańszczyku, opisała życie codzienne i kulturę materialną mieszkańców Puszczy Białej, doprowadzając badania do 1939 roku. Książka zawiera też ok. 200 ilustracji. Puszcza Biała dzieliła się na dwie części kulturowe:…
O „Kajciu” i „Naszych bzikach” w Ostrowi, o rozwiązłości płciowej Kurpiów, ciernistej drodze oświaty w gminie Orło oraz o powstaniu straży ogniowych w Stoczku i Lipkach
Gość z gubernialnej Łomży nawiedził powiatową Ostrów i wielce się uradował, że spotkał tutaj kulturę, może nie tak wybujałą, jak w stolicy guberni, ale jednak kulturę, a dokładniej to jej wersję uosobioną w teatrze amatorskim. Dochodzą nas wieści, że ten wielce pożyteczny objaw życia kulturalnego, niegdyś uśmiercony za sprawą kina i telewizji ponownie odżywa w…
EDUKACJA W BROKU I OKOLICY – OD CZASÓW NAJDAWNIEJSZYCH PO ROK 1914
Trudno określić, kiedy swój chwalebny początek miała zorganizowana oświata w Broku. Są historycy, którzy sądzą, że jakieś osiedle istniało tu już w czasach przedhistorycznych, a Brok był miejscem pogańskiego kultu. Zapewne kapłani czegoś tam adeptów swej wiary nauczali, ale że żadnych dokumentów nie pozostawili, to początku brokowskiej oświaty poszukamy w czasach nieco nam bliższych. Pierwszy…
O szkarlatynie i występach trupy pana Michalskiego w Ostrowi, o skąpstwie Kurpiów, a także o pieniądzach z Ameryki i tragicznej śmierci lotnika w Wąsewie
W Ostrowi szaleje epidemia szkarlatyny, co jest tym bardziej uciążliwe, że w mieście nie ma szpitala. Z pomocą pospieszyli aktorzy, którzy zadeklarowali, że dochód z przedstawień przekażą na fundusz urządzony w celu budowy szpitala, a choćby i szpitalika z kilkoma ledwie łóżkami. Pan Dominik raz jeszcze pogłębia naszą – jakże już obszerną – wiedzę o…
ŚWIĄTECZNE TRADYCJE, ZWYCZAJE I PRZESĄDY LUDOWE Z OKOLIC BROKU – DAWNIEJ I DZIŚ
W 1900 r. ukazała się książka znanego historyka, archeologa, etnografa Zygmunta Glogera (1845-1910), zatytułowana Rok polski w życiu, tradycji i pieśni. Jest to zbiór wierszy, opowiastek, wspomnień, przysłów, związanych ze świętami kościelnymi (ukazanych według roku liturgicznego, zaczynając od adwentu) i zwyczajami ludowymi oraz porami roku. Znaczną część książki zajmują teksty literackie, m.in. Władysława Syrokomli, Józefa…
Z Andrzejewa o przykrych skutkach spijania wódczanych resztek, o Kurpiance Parciakowej z Parciaków, o rzeźniku z Czyżewa, któremu się sprzykrzyło oraz o wiecu w ślicznie położonej Zuzeli
Z Andrzejewa donoszą o groźnym wypadku pracującej w tamtejszej restauracji posługaczki, która z narażeniem życia zwalczała marnotrawstwo w postaci niedopijania zawartości opakowań szklanych i naczyń mieszczących napoje wyskokowe. Pan Dominik Staszewski, który skończył studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim, a później był sędzią pokoju w Jednorożcu i na co dzień stykał się z Kurpiami, po raz…
BROK – GRÓD, MIASTO, OSADA, MIASTECZKO
Dawno, dawno temu i choćby nawet liczyć z dokładnością do lat stu, to nie wiadomo jak dawno, powstał gdzieś w miejscu obecnego miasteczka Brok albo w jego okolicy – gród. Wielu wskazuje, że nazwa miasta pochodzi od rzeki o tej samej nazwie, co wskazywałoby, że gród leżał u jej brzegów. Nie oznacza to, że dawny…