Autor: Jerzy Madzelan

Prezentujemy kolejny fragment historii regionu opowiedziany przez naocznych świadków tamtych wydarzeń. Trzy listy dotyczą oświaty i czytelnictwa w parafii Brok. W każdym jest mowa o księdzu Janie Marcinowskim. To kolejna niezwykła postać, która zawitała do miasteczka i choć przebywała tu krótko, to doprowadziła do znaczących zmian. Ksiądz Jan urodził się w 1835 r. w Myszyńcu….

Wrogów nigdy Polsce nie brakowało, a im bardziej Rzeczpospolita rosła w siłę, tym agresywniejsi stawali się jej sąsiedzi. Śmierć króla Zygmunta III Wazy w kwietniu 1632 r. wywołała entuzjazm wśród nieprzyjaciół Polski, a szwedzki władca Gustaw Adolf zachęcał gorąco cara, by okres bezkrólewia wykorzystać do wspólnej inwazji na kraj nasz. Wydawało się pewne, że Rzeczpospolitą…

Józef Ignacy Kraszewski pisał ponoć: „Gdzieś jest wieś bez karczmy? Byłoby to stworzenie bez głowy. Karczma bowiem jest miejscem schadzki, rady i wesela, w niej się wszystko nawiązuje i zawiązuje, w niej żal jeden drugiemu wylewa, w niej się kłócą i biją, i swarzą, i godzą – i kochają! Karczma to serce wsi”. Prawdę wieszcz…

Regest, na podstawie którego sporządzono opracowanie, zawiera jedynie imiona i nazwiska ochrzczonych oraz numery aktów chrztu i stron ksiąg kościelnych. W opracowaniu podałem kolejno: liczbę porządkową wpisu, nazwisko i imię osoby ochrzczonej oraz numer aktu. PARAFIA SADOWNE. REGEST OCHRZCZONYCH 1796–1810 całe opracowanie

16 września 1909 roku ukazał się nr 38 pisma „Zorza”. Na stronach 599 i 600 zamieszczono list Marcina Małkińskiego z Broku. Redakcja informowała na stronie tytułowej, że było to pismo „poświęcone sprawom oświaty, dobrobytu i rozwoju społecznego ludu”. Nie wiemy, czy autorem listu był urodzony w 1832 r. Marcin mąż Marianny z Szumskich, czy urodzony…

Propaganda wojenna zrobiła swoje, toteż mieszkańcy wsi, miasteczek i miast Królestwa Polskiego nie byli specjalnie zaskoczeni, gdy rankiem pierwszego sierpnia 1914 r. ujrzeli na ścianach budynków szkarłatne plakaty informujące o wybuchu wojny i mobilizacji. Wielką polityką interesowała się tylko niewielka liczba ziemian, inteligentów i oczytanych włościan. Przeważająca część społeczeństwa zachowywała się z rezerwą i czekała…

21 marca 1901 roku ukazał się nr 12 pisma „Zorza”. Redakcja informowała na stronie tytułowej, że było to pismo „poświęcone sprawom oświaty, dobrobytu i rozwoju społecznego ludu”. Na stronach 282 i 283 zamieszczono list anonimowego mieszkańca Sadownego. List powstał w okresie wręcz rewolucyjnych zmian w każdej dziedzinie sadowieńskiego życia. U schyłku XIX w. popularnym sposobem…

Regest, na podstawie którego sporządzono opracowanie, zawiera jedynie imiona i nazwiska ochrzczonych oraz numery aktów chrztu i stron ksiąg kościelnych. Do chwili obecnej nie udało mi się ustalić, czy przetrwały księgi, na których podstawie regest sporządzono, a jeżeli przetrwały, to gdzie się znajdują. W opracowaniu podałem kolejno: liczbę porządkową wpisu, nazwisko i imię osoby ochrzczonej…

Pewien starszy wiekiem podróżny, odwiedzając na przełomie XIX i XX w. zakopiańską nekropolię odniósł całkiem sympatyczne wrażenie: „Cmentarzyk bardzo zachęcający, bo bardzo mały; widocznie w Zakopanem niewielu musi być lekarzy, stąd i większa śmiertelność nie weszła jeszcze w modę”. Mylił się ów wędrowiec, bo była wówczas w Zakopanem armijka medyków, a pośród nich i główny…

Regest, na podstawie którego sporządzono opracowanie, zawiera jedynie imiona i nazwiska ochrzczonych oraz numery aktów chrztu i stron ksiąg kościelnych. Do chwili obecnej nie udało mi się ustalić, czy przetrwały księgi, na których podstawie regest sporządzono, a jeżeli przetrwały, to gdzie się znajdują. W opracowaniu podałem kolejno: liczbę porządkową wpisu, nazwisko i imię osoby ochrzczonej…