W 1973 roku, a więc pół wieku temu, ukazała się książka Marii Żywirskiej (1904-1980) Puszcza Biała : jej dzieje i kultura, w której autorka, urodzona w Brańszczyku, opisała życie codzienne i kulturę materialną mieszkańców Puszczy Białej, doprowadzając badania do 1939 roku. Książka zawiera też ok. 200 ilustracji. Puszcza Biała dzieliła się na dwie części kulturowe:…
Autor: Jerzy Madzelan
O „Kajciu” i „Naszych bzikach” w Ostrowi, o rozwiązłości płciowej Kurpiów, ciernistej drodze oświaty w gminie Orło oraz o powstaniu straży ogniowych w Stoczku i Lipkach
Gość z gubernialnej Łomży nawiedził powiatową Ostrów i wielce się uradował, że spotkał tutaj kulturę, może nie tak wybujałą, jak w stolicy guberni, ale jednak kulturę, a dokładniej to jej wersję uosobioną w teatrze amatorskim. Dochodzą nas wieści, że ten wielce pożyteczny objaw życia kulturalnego, niegdyś uśmiercony za sprawą kina i telewizji ponownie odżywa w…
EDUKACJA W BROKU I OKOLICY – OD CZASÓW NAJDAWNIEJSZYCH PO ROK 1914
Trudno określić, kiedy swój chwalebny początek miała zorganizowana oświata w Broku. Są historycy, którzy sądzą, że jakieś osiedle istniało tu już w czasach przedhistorycznych, a Brok był miejscem pogańskiego kultu. Zapewne kapłani czegoś tam adeptów swej wiary nauczali, ale że żadnych dokumentów nie pozostawili, to początku brokowskiej oświaty poszukamy w czasach nieco nam bliższych. Pierwszy…
O szkarlatynie i występach trupy pana Michalskiego w Ostrowi, o skąpstwie Kurpiów, a także o pieniądzach z Ameryki i tragicznej śmierci lotnika w Wąsewie
W Ostrowi szaleje epidemia szkarlatyny, co jest tym bardziej uciążliwe, że w mieście nie ma szpitala. Z pomocą pospieszyli aktorzy, którzy zadeklarowali, że dochód z przedstawień przekażą na fundusz urządzony w celu budowy szpitala, a choćby i szpitalika z kilkoma ledwie łóżkami. Pan Dominik raz jeszcze pogłębia naszą – jakże już obszerną – wiedzę o…
ŚWIĄTECZNE TRADYCJE, ZWYCZAJE I PRZESĄDY LUDOWE Z OKOLIC BROKU – DAWNIEJ I DZIŚ
W 1900 r. ukazała się książka znanego historyka, archeologa, etnografa Zygmunta Glogera (1845-1910), zatytułowana Rok polski w życiu, tradycji i pieśni. Jest to zbiór wierszy, opowiastek, wspomnień, przysłów, związanych ze świętami kościelnymi (ukazanych według roku liturgicznego, zaczynając od adwentu) i zwyczajami ludowymi oraz porami roku. Znaczną część książki zajmują teksty literackie, m.in. Władysława Syrokomli, Józefa…
Z Andrzejewa o przykrych skutkach spijania wódczanych resztek, o Kurpiance Parciakowej z Parciaków, o rzeźniku z Czyżewa, któremu się sprzykrzyło oraz o wiecu w ślicznie położonej Zuzeli
Z Andrzejewa donoszą o groźnym wypadku pracującej w tamtejszej restauracji posługaczki, która z narażeniem życia zwalczała marnotrawstwo w postaci niedopijania zawartości opakowań szklanych i naczyń mieszczących napoje wyskokowe. Pan Dominik Staszewski, który skończył studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim, a później był sędzią pokoju w Jednorożcu i na co dzień stykał się z Kurpiami, po raz…
BROK – GRÓD, MIASTO, OSADA, MIASTECZKO
Dawno, dawno temu i choćby nawet liczyć z dokładnością do lat stu, to nie wiadomo jak dawno, powstał gdzieś w miejscu obecnego miasteczka Brok albo w jego okolicy – gród. Wielu wskazuje, że nazwa miasta pochodzi od rzeki o tej samej nazwie, co wskazywałoby, że gród leżał u jej brzegów. Nie oznacza to, że dawny…
O fabryce papieru pod Małkinią, o bohaterskim proboszczu z Bogut-Pianek, który dwóch zbójów trupem położył, a na koniec o Kurpiach, co cudzego nie wezmą, ale spragnionego kubkiem wody nie poratują
Znana nam dobrze Służka informuje o wznoszonej w Zawistach pod Małkinią mniemanej fabryce papieru oraz o nauczycielach, co od Herr Brussa z dalekiej Meklemburgii dostali szansę na zbicie majątku. Pan Jerzy Proniewicz donosi o licznych bolączkach trapiących Ostrów oraz powątpiewa w walory estetyczne miasta. Powstają wprawdzie wciąż nowe komisje, które mają sprawy pchnąć ku lepszemu,…
WOJENNE WSPOMNIENIA OSTROWSKICH DZIECI
W straszne lata wojny i okupacji po raz kolejny zabierają nas autorzy wspomnień zebranych i opracowanych przez Jadwigę Sadowską i Alinę Wierzbicką w książce Wojna 1939-1945 we wspomnieniach mieszkańców Ostrowi Mazowieckiej i okolic, wydanej w roku 2019 przez Miejską Bibliotekę Publiczną im. Marii Dąbrowskiej w Ostrowi Mazowieckiej. Autorami dzisiejszych relacji, są osoby, które z dramatem…
Zbrodnia z wypadku, pienianie się Kurpiów, bitwa pod Nurem, półnagie skandalistki spod Kosowa
Spod Ostrowi donoszą o nieumyślnym zabójstwie pewnego gospodarza, który połaszczył się na cudze ziemniaki. Corpus delicti tej zbrodni to zepsute widły z jednym zębem – nasza okolica to nie miejsce akcji powieści Agathy Christie. Pan Dominik Staszewski po raz kolejny opowiada o egzotycznych zwyczajach tajemniczego ludu zamieszkującego puszcze północnego Mazowsza, a zwanego Kurpiami. Dzisiaj między…
